Дәрілік заттарды таңбалаудың 1-кезеңі 2022 жылғы 1 шілдеде 90 саудалық атау үшін енгізілді, ал 2-кезең – 2024 жылғы 1 шілдеде дәрілік заттардың 100%-ы үшін енгізілді. Сонымен қатар, 2024 жылғы 1 шілдеден бастап таңбаланған дәрілік заттардың қадағалану жүйесі іске қосылды

«Қазақтелеком» АҚ

2024 жылғы 1 шілдеден бастап дәрілік заттардың 100%-ы таңбалауға жатады. Ерекшеліктер Таңбалау қағидаларының 7-бабында көрсетілген

Міндетті таңбалау және қадағалау енгізілгенге дейін әкелінген немесе өндірілген дәрілік заттардың қалдықтары таңбалауға жатпайды. Мұндай қалдықтар жарамдылық мерзімі аяқталғанға дейін өткізіледі

Жоқ. Қазақстан Республикасының аумағында тек «Тауарларды таңбалау және қадағалау» ақпараттық жүйесінің таңбалау кодтары заңды болып табылады

Қазіргі уақытта ЕАЭО шеңберінде таңбалау кодтарын тану тетігі жоқ, сондықтан әр елде тек сол елдің ақпараттық жүйесінің таңбалау кодтары заңды болып табылады. 

Ерекше жағдай – Қырғыз Республикасы, мұнда басты талап – дәрілік зат қаптамасында таңбалау кодтарының болуы

Дәрілік заттар қаптамасына таңбалау кодтарын енгізуді өндірушілер немесе импорттаушылар қамтамасыз етеді

Дәрілік заттар айналымының қатысушыларына отандық және шетелдік өндірушілер, импорттаушылар, көтерме сатушылар, дәріханалар мен медициналық ұйымдар болып табылады

Тауарларды таңбалау және қадағалау бойынша ақпараттық жүйелерде жұмыс істеу — тегін.
Тек өндірушілер мен импорттаушылар ғана таңбалау кодтары үшін ақы төлейді — бір кодқа 2,40 теңге (ҚҚС-сыз), Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 18 шілдедегі №134 бұйрығына сәйкес

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 18 шілдедегі №134 бұйрығына сәйкес, бақылау-идентификациялау белгілерінің құны ҚҚС-сыз 2,40 теңгені құрайды

Дәрілік заттар айналымына қатысушылар жұмысты келесі ақпараттық жүйелерде жүзеге асырады: Таңбалау бойынша:

1) Тауарларды таңбалау мен қадағалаудың ақпараттық жүйесі (ТТҚ АЖ) https://elk.prod.markirovka.ismet.kz/login-kep)

Қадағалау бойынша:

2) Таңбаланған тауарлардың электрондық құжаттау орталығы (ТТЭҚО)

(https://edo.markirovka.kz)

Бұл ақпараттық жүйе — өндірушілер мен импорттаушылар жұмыс істейтін ақпараттық жүйе (https://elk.prod.markirovka.ismet.kz/login-kep), онда таңбалау кодтарын тапсырыс беру, жағу туралы есептерді қалыптастыру және агрегациялау функциялары жүзеге асырылады

«Казахтелеком» АҚ-ның бизнеске арналған платформасы (https://www.ismet.kz/) — бұл дәрілік заттар айналымының қатысушылары бухгалтерлік құжаттармен жұмыс істейтін жүйе. Аталған қосалқы жүйеде тіркелу міндетті болып табылады және Таңбалау құжаттарының электрондық айналымы орталығы (ЭҚАО) қосалқы жүйесінде авторизациялауға қажетті қадам болып саналады

Қосалқы жүйе (https://edo.markirovka.kz) — таңбаланған дәрілік заттардың қадағалануын қамтамасыз ететін жүйе. ТТЭҚО-нда (Таңбаланған тауарлардың электрондық құжат айналымы орталығы) дәрілік заттар айналымының барлық қатысушылары жұмыс істейді, мұнда таңбаланған дәрілердің қадағалануына арналған электрондық құжаттар қалыптастырылады

Тапсырыстарды басқару станциясы (ТБС) – бұл Тауарларды таңбалау және қадағалау ақпараттық жүйесінің (ТТҚ АЖ) модулі, ол таңбалау кодтарына тапсырыс беру, енгізу туралы есепті қалыптастыру, жарамсыз кодтар бойынша есеп беру және өндірістегі агрегация функцияларын орындауға арналған

Ұлттық тауарлар каталогы (ҰТК) – таңбалауға жататын дәрілік заттар бойынша тауар карточкаларын тіркеуге арналған Тауарларды таңбалау және қадағалау ақпараттық жүйесі (ТТҚ АЖ) модулі

Таңбалау коды – бұл өнімді сәйкестендіру коды мен тексеру кодынан тұратын жиынтық, ол Таңбалау қағидаларында көзделген талаптарға сәйкес дәрілік заттардың қайталама (сыртқы немесе тұтынушылық), ал болмаған жағдайда – бастапқы қаптамасын сәйкестендіру мақсатында Оператор тарапынан қалыптастырылады

Тексеру коды – бұл өнімді сәйкестендіру кодын криптографиялық түрлендіру нәтижесінде қалыптасатын таңбалар тізбегі, ол сәйкестендіру кодын қолдан жасау әрекеттерін анықтауға мүмкіндік береді

Сәйкестендіру құралы – бұл машинамен оқылатын форматта ұсынылатын бірегей таңбалар тізбегі, ол штрих-код түрінде, радиожиілік белгісінде немесе автоматты сәйкестендірудің басқа құралы (технологиясы) арқылы берілуі мүмкін

Сәйкестендіру құралы екі өлшемді Data Matrix (Дата Матрикс) форматындағы матрицалық штрих-код түрінде жағылады. Бұл – мәтінді немесе өзге де деректерді кодтауға арналған, машинада оқуға жарамды, тікбұрышты немесе шаршы топқа орналастырылған ақ-қара элементтерден тұратын квадрат пішін. Сонымен қатар, сәйкестендіру құралында қамтылған GTIN (ГТИН) тауар коды және осы дәрілік заттың бірегей сериялық нөмірі туралы мәліметтер оқылатын баспа мәтіні түрінде міндетті түрде көрсетілуі тиіс

DataMatrix – бұл мәтінді немесе өзге де деректерді кодтауға арналған, тікбұрышты немесе шаршы торға орналастырылған, квадрат түріндегі ақ-қара элементтерден тұратын екі өлшемді матрицалық штрих-код. Ол машинамен оқуға арналған және жоғары тығыздықтағы ақпаратты ықшам түрде орналастыруға мүмкіндік береді

GTIN (Global Trade Item Number) – бұл GS1 жүйесінің стандарттарына сәйкес ұлттық GS1 ұйымы тағайындайтын тауардың (өнімнің) түріне берілетін жаһандық сәйкестендіру нөмірі.

GTIN әрбір тауар бірлігін бірегей түрде сәйкестендіру үшін штрих-код түрінде қолданылады және ол тауардың әлемдік экономикалық кеңістікте бірмәнді танылуын қамтамасыз етеді.

GTIN нөмірі Тауарларды таңбалау және қадағалау ақпараттық жүйесінде тауар коды ретінде пайдаланылады. Жүйе кез келген елдің GTIN кодын оқи алады

GPC — бұл сатып алушылар мен сатушыларға өнімдерді бүкіл әлем бойынша бірыңғай топтастыруға мүмкіндік беретін жалпы іскерлік тілді ұсынатын жүйе. Ол түсінікті әрі қолдануға ыңғайлы.

GPC коды бойынша деректерді мына жерден табуға болады:
markirovka.kz сайтында
«Дәрілік заттар» бөлімінің «Нұсқаулықтар» қосымша бөлімінде орналасқан

«СЭҚ ТН-GPC-ЭҚКК кодтары бойынша дәрілік заттар» атты файлдан

GLN (Global Location Number) — бұл орналасу орнының жаһандық нөмірі немесе жаһандық сәйкестендіру нөмірі. Бұл — электрондық деректер алмасу және электрондық коммерция жүйелерінде қолданылатын арнайы халықаралық код.
Оның көмегімен заңды тұлғалардың, олардың құрылымдық бөлімшелерінің, сондай-ақ қоймалар, дүкендер, өндірістік ғимараттар, көлік құралдары сияқты физикалық нысандардың нақты орналасуын жедел әрі дәл анықтауға болады.

GCP — бұл GS1 жүйесіндегі кәсіпорынға берілетін халықаралық тіркеу нөмірі.

GCP және GLN деректерін Ұлттық тауарлар каталогы жүйесіндегі профиль баптауларында субаккаунт қосу кезінде енгізу қажет

GS1 (Global Standard One) — бұл жаһандық стандарттарды қолдаумен айналысатын халықаралық коммерциялық емес ұйым. GS1 жүйесі салалық және географиялық шектеулерсіз бүкіл әлем бойынша қолданылады.

Қазақстан Республикасында GS1 жүйесінің аймақтық ұйымы ретінде GS1 Kazakhstan қауымдастығы жұмыс істейді. Ол отандық өндіруші кәсіпорындарға электрондық кодтар мен өнімге қажетті сәйкестендіру кодтарын берумен айналысады.

GS1 Kazakhstan қауымдастығының мүшесі болу үшін келесі мекенжайға жүгіну қажет:
Алматы қаласы, Байзақов көшесі, 299,
тел.:
📞 8 (727) 394-88-53
📞 8 (727) 394-88-57
📞 8 (727) 394-88-58

Толығырақ ақпаратты http://gs1.kz сайтынан алуға болады

ТТҚ АЖ-інде тіркеуден өткеннен кейін қатысушы өз ақпараттық жүйелері мен жабдықтарының таңбалау жүйесімен ақпараттық өзара әрекеттесуге дайын екені туралы хабарлайды.

Бірыңғай оператор ақпараттық өзара әрекеттесуді тестілеуді ұйымдастырады.

Таңбалау жүйесімен жұмыс істеу барысында туындайтын барлық техникалық мәселелер бойынша оператордың техникалық қолдау қызметіне келесі электрондық пошта арқылы жүгінуге болады: mark@ismet.kz

ТТҚ АЖ-мен ақпараттық өзара әрекеттесу бойынша техникалық қолдау қызметі тегін көрсетіледі

Жоқ, егер ақпараттық жүйелер («1С») ТТҚ АЖ жүйесімен (markirovka.kz) толық интеграцияланған болса, бірнеше жүйеде бөлек есеп жүргізудің қажеті болмайды.

Соның нәтижесінде дәріханаларда тауар қабылдау процесі баяуламайды, керісінше, автоматтандыру арқылы оңтайланады

• Өндірушілерге — сериализация және агрегация жүргізуге арналған арнайы өндірістік жабдық қажет.
• Импорттаушылар мен көтерме сатушыларға — деректерді жинау терминалдары немесе 2D сканерлер қажет.
• Дәріханалар мен медициналық ұйымдарға — тек 2D сканер жеткілікті.

Сонымен қатар, NS Pharma мобильдік қосымшасын мобильдік телефонға орнатып, қосымша құрал ретінде қолдануға болады

Таңбаланған дәрілік заттарды жинау 2D Data Matrix кодтарын оқитын құрылғылар арқылы жүзеге асырылады.

• Деректерді жинау терминалы (ДЖТ) — бұл Android немесе Windows операциялық жүйесінде жұмыс істейтін сымсыз құрылғы.
• 2D сканер болса, әдетте компьютерге немесе кассаға қосылатын құрылғы болып табылады.

Егер дәрілік заттар айналымы аз болса, онда кассада, агрегациялау орнында немесе шағын қоймада пайдалануға ыңғайлы 2D сканерді қолдануға болады

Жабдықтың түрі мен техникалық сипаттамалары өндірістік желінің ерекшеліктеріне байланысты анықталады және таңдау дәрілік заттарды өндіруші мен таңбалау жабдығын шығаратын/жеткізетін ұйым арасында келісім негізінде жүзеге асырылады.

Яғни, нақты техникалық стандарттар белгіленбеген, бірақ таңдалатын жабдық таңбалау жүйесінің талаптарына сәйкес келуі тиіс